3. อรรถกถาจาปาเถรีคาถา

คาถาว่า ลฏฺฐิหตฺโถ ปุเร อาสิ เป็นต้น เป็นคาถาของ พระ-
จาปาเถรี.
พระเถรีแม้รูปนี้ บำเพ็ญบารมีมาในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อน ๆ สร้าง
สมกุศล อันเป็นอุปนิสสัยแห่งพระนิพพาน มาในภพนั้น ๆ สะสมกุศลมูลมา
โดยลำดับสร้างสมสัมภารธรรมเครื่องปรับปรุงวิโมกข์ มาในพุทธุปบาทกาลนี้
ก็บังเกิดเป็นลูกสาวของหัวหน้าพรานล่าเนื้อ ในหมู่บ้านพรานล่าเนื้อตำบลหนึ่ง
ในวังกหารชนบท นางมีชื่อว่า จาปา สมัยนั้น นักบวชอาชีวกชื่ออุปกะ พบกับ
พระศาสดา ซึ่งเสด็จออกจากโพธิมัณฑสถานเจาะจงไปยังกรุงพาราณสี เพื่อ
ประกาศพระธรรมจักร ถามว่า ผู้มีอายุ อินทรีย์ของท่านผ่องใส ฉวีวรรณ
ก็ขาวผ่องบริสุทธิ์ ผู้มีอายุ ท่านบวชเฉพาะเจาะจงใครกันนะ หรือว่าใครเป็น
ศาสดาของท่าน หรือว่าท่านชอบใจธรรมของใคร เมื่อพระศาสดาทรงชี้แจง
ให้เขารู้เรื่องที่พระองค์เป็นพระสัพพัญญูพุทธเจ้า และการประกาศพระธรรม-
จักร ดังนี้ว่า
เราครอบงำธรรมทั้งหมด รู้ธรรมทุกอย่าง ไม่
ติดอยู่ในธรรมทั้งปวง ละกิเลสได้หมด หลุดพ้น
เพราะสิ้นตัณหา รู้ยิ่งด้วยปัญญาเองแล้ว ยังจะต้อง
แสดงว่าใครเป็นศาสดาเล่า.
เราไม่มีอาจารย์ คนเสมอเราก็ไม่มี คนที่เทียบ
เราในโลกทั้งเทวโลกก็ไม่มี เราเป็นอรหันต์ เป็น
ศาสดายอดเยี่ยม เป็นเอก เป็นสัมมาสัมพุทธะ เย็น
สนิท ดับร้อนได้แล้ว เราจะไปกรุงพาราณสีราชธานี
ของแคว้นกาสี เราจะลั่นกลองธรรมอมตเภรี ในโลก
อันมืด.